Als bestuurslid ben ik gevraagd door het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie om mee te denken in hoe coaches kunnen worden opgeleid in het geven van begeleide intervisie aan fysiotherapeuten. Een voorwaarde voor de pluspraktijken. Mijn eigen ondergrond als fysiotherapeute is hier handig in. Al pratende zijn we erop uitgekomen dat gaat om het bekwamen in supervisorisch kunnen handelen om vandaaruit methodieken aan te kunnen reiken om tot goede intervisie te komen.

Op de Dag van de Fysiotherapeut, november 2019, geef ik, Ineke, samen met Annet Murre (bureaudirecteur LVSC) een workshop over het belang van goed leren reflecteren op je eigen functioneren. Methodisch reflecteren op je eigen professionele rol helpt je om op verschillende wijzen een handelingsdilemma te benaderen. Want waarom kies je juist deze wijze van handelen en geen andere? Welke onderliggende patronen en overtuigingen spelen hierbij een rol? Ben je je hiervan bewust? Kortom, waarom doe je wat je doet?  Vragen die bij reflecteren op je professionele handelen een rol spelen.

Jouw eigen rol als professional bespreken in een groep met collega’s is niet altijd even gemakkelijk en kan kwetsbaar zijn. Daarom is het belangrijk dat dit zorgvuldig gebeurt. Goede professionele begeleiding bij dit proces is essentieel.

Sinds twee jaar ben ik, Ineke, enorm geïnteresseerd geraakt in Deep Democracy. Een prachtige en krachtige werkvorm voor organisaties, waarbij de verbinding met het voelen zeker weer terugkomt. Het beroemde of beruchte ‘onderbuik gevoel’ komt zeker aan bod. Om het werken met deze methode goed onder de knie te krijgen is oefenen altijd fijn.

Nu valt dat mooi samen met Briedis, een coöperatie van zelfstandig werkende jeugdbeschermers. Een organisatie die in 2019 echt vorm heeft kunnen krijgen en die het werk anders organiseren zodat de energie en bevlogenheid behouden blijft en ingezet kan worden in de persoonlijke aandacht voor de kinderen, het gezin en hun omgeving. Ik ben er trots op dat ik hun mag begeleiden in hun ontwikkeltocht. Het grootste deel van het werken in organisaties bestaat uit het nemen van beslissingen. En het zorgen dat mensen daar ook naar gaan handelen. De manier waarop een besluit tot stand komt, is niet altijd even effectief. Waardoor we gaan vertragen, zuchten en saboteren. Deep Democracy is een zienswijze en een methode die de onderstroom in groepen zichtbaar en hanteerbaar maakt. Tegenstellingen en botsende meningen worden op respectvolle wijze met elkaar onderzocht. In dialoog en in discussie. Besluitvorming met aandacht en waardering voor andere opvattingen. Door grondiger besluiten neemt de daadkracht toe.

“je hebt het allang gevoeld”

Samen met Willy Bakers hebben we het afgelopen jaar een workshop ontwikkeld waarin het voelend vermogen van mensen meer belicht en centraal zal staan. Interesse? www.bakersconsult.nl

Eendaagse geaccrediteerde bijscholing voor coaches en begeleiders 

In deze bijscholing wordt aandacht gericht op het leren verstaan van de non-verbale scènes die zich afspelen binnen begeleidingsprocessen en hoe die bepalend kunnen zijn voor het parallel proces bij de begeleidingskundige. Er wordt toegewerkt naar het oefenen met een nieuw intervisiemodel.​

Wanneer

op vrijdag 6 december 2019 van 09.30 – 17.00 uur of
op vrijdag 7 februari 2020 van 09.30 – 17.00 uur​

Waar

Locatie : Fort aan de Klop, 1e Polderweg 4, 3563 MC Utrecht​

Kosten

€ 300,- (inclusief syllabus, lunch)​

Docenten: Ineke Dicker & Willy Bakers

Accreditatie​

Deze bijscholing is geaccrediteerd en gecertificeerd door de Stichting Keurmerk Beroepsopleidingen (SKB) onder nummer 1833.0197 SKB-F / SBU: 12/0,4 EC’s.
Deze bijscholing wordt eveneens erkend door de LVSC.
LVSC leden ontvangen €30,- korting bij deelname en 1,5PE-punt

Vanuit mijn bestuursfunctie bij de LVSC ben ik, Ineke, in contact gekomen met het Jikke de Ruijter. Zij is één van de vormgeefsters van het platform autonome coaches http://www.autonomecoaches.nl Zij willen dat coaches in gezamenlijkheid ons vak ontwikkelen, onszelf kritisch bezien en de kwaliteit van ons werk vergroten en zo een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van onze samenleving.
Na een voordracht op een algemene ledenvergadering van de LVSC, ben ik het gesprek aangegaan en is er besloten dat de LVSC de bijeenkomsten van PAC faciliteert. Iedereen is welkom om deel te nemen, als je zelf vindt dat je iets hebt met coachen of begeleidingskunde. Het zijn mooie bijeenkomsten waarbij er veel vragen worden gesteld ter verdieping en bewustzijn op je eigen functioneren als professional.

Veel mensen worstelen ermee: de juiste balans tussen werk en privé. Wanneer balans ontbreekt, kunnen de gevolgen groot zijn. Je loopt zowel zakelijk als privé vast. Leren reflecteren helpt om de balans te bewaren.

Kritische feedback van mensen uit de directe omgeving. Moeizame relaties met leidinggevenden. En veranderende leefomstandigheden. De prikkel tot het aangaan van (zelf) reflectie ligt vaak in ingrijpende ervaringen. Ervaringen die leiden tot stress, waardoor evenwicht tussen werk en privé ontbreekt. In veel gevallen ontstaat kortsluiting in het brein.

Theo Compernolle, neuropsychiater en internationaal gerespecteerd consultant op het vlak van stress in werkcontext licht de werking van ons brein als volgt toe. ‘Mensen hebben drie breinsystemen: het reflexbrein, het reflecterende brein en het archiverende brein. Het reflexbrein stuurt de routines aan en is in hoge mate in staat om snel te reageren op prikkels en veranderende omstandigheden. Het reflecterende brein is langzamer en zorgt voor perspectief. Het is gericht op planning, analyse en het oplossen van problemen. Het archiverende brein houdt zich bezig met het verwerken van indrukken en kennis; het geeft er betekenis aan en ‘gooit’ weg wat niet relevant is’.

Compernolle illustreert de werking van ons brein met een voorbeeld. “Twee houthakkers zijn een dag aan het werk. Nummer een gaat de hele dag stug door. Nummer twee pauzeert geregeld. Aan het eind van de dag blijkt dat nummer twee het meeste werk heeft verzet. Hoe dit kan? Nummer een heeft alleen zijn reflexbrein gebruikt en is zonder nadenken stug doorgegaan. Nummer twee heeft in de pauzes zijn bijl gescherpt, waardoor hij effectiever heeft gewerkt.” Het scherpen van de bijl is illustratief voor de werking van het reflecterende en archiverende brein. Een aanbeveling voor velen.

‘LEREN REFLECTEREN HELPT OM DE BALANS TE BEWAREN’

• Tip 1

Vermoei je brein niet met multitasking. Neem de tijd om te reflecteren. Het is essentieel om de regie zelf in handen te houden. Reflecteren op je eigen functioneren geeft handvatten om de juiste balans te vinden en zorgt voor evenwicht in je brein.

• Tip 2

Werk aan het evenwicht tussen de drie breinsystemen. Het reflexbrein, het reflecterende brein en het archiverende brein zijn elkaars concurrenten. Maar de drie
onderdelen hebben elkaar ook nodig. Om het optimale rendement uit je brein te halen, moet er een zeker evenwicht zijn.

• Tip 3

Schakel de hulp in van een coach of supervisor. Zij maken gebruik van trage vragen. Trage vragen zijn niet oplosbaar op basis van alleen rationele kennis en professionele deskundigheid. Trage vragen appelleren aan duiding en zingeving. Het gaat hierbij om de achterliggende reden waarom iemand op een bepaalde manier werkt en handelt.

Coaching geeft ruimte voor groei

Christiaan Wallet – drukke internationale baan, getrouwd, drie kinderen, hardloper – zag het om zich heen gebeuren: mensen werken zich over de kop tot ze zichzelf terugvinden in een burn-out. “Ik heb een goede vriend zwaar de mist in zien gaan. Heel ingrijpend. Dat wilde ik voorkomen.”

Wallet is directeur Operations van het Global Centre of Excellence on Climate Adaptation. Dit mondiale topkennis-centrum ondersteunt landen, organisaties en bedrijven met kennis en advies over klimaataanpassing, zodat zij de gevolgen van klimaatverandering beter kunnen dragen. Hij zit aan tafel samen met zijn coach Ineke Dicker, therapeut, supervisor en mede-eigenaar van Pauw Coaching en van Hofje van Pauw, een praktijk voor haptonomie en haptotherapie. Een gesprek over de balans tussen privéleven en werk.

Schouders
Het begon in 2016. In dat jaar zet Christiaan Wallet voor de Verenigde Naties een internationale conferentie op touw over klimaatveranderingen, gevolgen en oplossingen. “De keuze viel op Nederland, omdat wij een gidsland zijn op het gebied van waterbeheer”, vertelt Wallet gedreven. Het blijkt een mega-klus. “Hier zaten vijftig grote spelers uit de hele wereld bij elkaar: bedrijven, TU Delft, instituut voor watereducatie IHE Delft, regeringen, overheden, investeerders, niet gouvernementele organisaties. Fantastisch. De conferentie was een daverend succes en iedereen was het eens: vaker doen!” Dat leidt in één jaar tijd tot de opzet van een permanent kennisplatform onder de paraplu van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW): het centrum voor Global Adaptation. En zo belandt Wallet, afgestudeerd in de sociale geografie, in een wervelende wereld van ministers, techneuten, studenten, ondernemers, ambtenaren en andere beleidsmensen. “Ik ben een ondernemend type ambtenaar. Soms iets té ondernemend. En ik ben behoorlijk competitief ingesteld. Gaandeweg kreeg ik problemen; last van m’n nek, rusteloos, benauwd en extreem vermoeid. Er kwam in korte tijd veel op m’n schouders terecht.”

‘VOORKOM EEN BURN-OUT, STA MEER STIL BIJ JE LICHAAM’

Op één bil
Schouders? Hier komen we op het vakgebied van Ineke Dicker. Zij leert mensen te luisteren naar hun lichaam en geest. “Christiaan wil een goede partner en vader zijn”, zegt Dicker. “Hij wil zijn werk perfect doen, hij maakt tijd voor vrijwilligerswerk en hij houdt van hardlopen. Het lichaam protesteert, maar we luisteren niet altijd. Actieve mensen zitten vaak maar op één bil. En ze stáán anders. Klaar om weg te rennen. Ik maak mensen bewust van hun eigen gedrag en hoe zich dit lichamelijk uit. Wallet: “Ineke leert mij om met mijn gedachten bij het ‘nu’ te zijn. Heel moeilijk voor een operationeel directeur. Maar als ik afdwaal, voelt zij dat direct aan de spierspanning in mijn lichaam en mijn soms onbewuste afwezigheid.” 

Driehoek
Dicker bespreekt ter plekke met Wallet hoe hij dit bij zichzelf kan herkennen. En hoe hij anders kan omgaan met zijn eigen spanning en (gevoelsmatige) presentie. “Doordat ik het direct in mijn lijf ervaar, krijg ik adequate informatie over mezelf waar ik pratend niet bij kom”, vertelt Wallet. “Dat maakt deze manier van coachen heel direct. Je kunt opgedane gevoelservaringen ook direct toetsen aan de theorie. Ineke en ik gebruiken het TGI-model (Thema Gecentreerde Interactie) over de balans binnen de driehoek: ik – de ander(en) – de uit te voeren taak. Als taakgerichte ondernemer stuur ik het werk graag goed aan. Door bewuster te werken aan de interactie met de ander(en) vind ik daar mijn rust beter in.”

Bel je baas
“Kortom, ik leer luisteren naar m’n gevoel”, vat Wallet samen. “Vlak voor mijn vakantie had mijn baas iets op de mail gezet waarover ik mij verschrikkelijk opwond. Vroeger zou ik de hele vakantie zitten mokken. Nu heb ik m’n baas gebeld en gevraagd of ik diezelfde dag nog kon langskomen. Bleek dat hij het anders bedoelde. Probleem opgelost en ik voelde me er goed bij.”

Met zijn werkgever, het ministerie, had Wallet van tevoren gesproken over de mogelijkheid met een coachingstraject te starten. “Doen”, zei z’n baas. “Wij betalen.” Ineke Dicker wijst op de subsidiemogelijkheden van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid voor een duurzame inzetbaarheid van het menselijk kapitaal. “Het is pure psychologie”,
besluit Wallet. “Als je persoonlijk in balans bent, komen je vaardigheden er ook veel beter uit. Nu heb ik weer ruimte om verder te groeien en dat biedt echt nieuwe kansen en mogelijkheden. Ik kan het iedereen aanraden.”

Stress op de werkvloer maakt meer stuk dan u lief is. Als ondernemer is het goed om alert te zijn op signalen van het personeel. De overheid stimuleert bedrijven om actief te werken aan een gezonde werksfeer. Duurzame inzetbaar- heid van het menselijk kapitaal is het doel van de campagne ‘Check je werkstress’ van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). Zo is een heel nuttige en bruikbare Koerskaart ontwikkeld: een spel dat ondernemers binnen hun bedrijf kunnen spelen om werkstress en werkplezier bespreekbaar te maken.

Een onderneming kan zelf met de Koerskaart aan de slag. De kaart neemt u mee aan de hand van een stappenplan waarbij het volgende van belang is: geef werknemers gelegenheid om zich uit te spreken, analyseer de problemen en de risico’s, maak een plan van aanpak en voer dat uit en blijf het proces volgen, evalueer en stuur bij waar nodig. Het is ook mogelijk een coaching specialist in te huren die middels een stappenplan de zaak aan het rollen brengt en die verdieping biedt.

’24/7 BEREIKBAAR ZIJN VIA MOBIEL, MAIL OF APP? NIET DOEN!’

Een voorbeeld vanuit de praktijk: iemand met een drukke baan in de zorg meldt zich met stress- en gezondheidsproblemen. Als dan blijkt dat deze medewerker regelmatig negen dagen aaneen wordt ingeroosterd en na één  vrije dag weer aan de bak moet, dan heeft die organisatie een probleem. Zowel werkgevers als werknemers zijn verantwoordelijk voor een gezond werkklimaat voor het hele team. Voorkomen en verhelpen van stresssituaties is geen individueel probleem. Het is een collectief belang. Een goede coach is duidelijk naar beide partijen en spreekt hen hierop aan. Als iemand zich passief opstelt, verandert er niets. Aanspreken op eigen verantwoordelijkheid is belangrijk. Doodmoe boven aan de trap? Ga sporten. Gevoel van stress? Doe er iets aan. De balans op het werk en het evenwicht tussen werk en privé moeten in orde zijn. Werk is werk en vrije tijd is vrije tijd. 24/7 bereikbaar zijn via mobiel, mail of app? Niet doen!

Nog altijd is het onderwerp stress te veel een taboe. Stress is toch voor watjes? Coachingspraktijken zien ook stoere mensen langs- komen die zich jarenlang uit de naad werken, totdat de bekende druppel in de bekende emmer valt. Hoezo watjes?

Advies aan iedere ondernemer: kijk en luister naar uw mensen. Is het ziekteverzuim hoog? Dan zult u te rade moeten gaan bij uzelf. Gaan mensen zich anders gedragen? Merkt u dat
iemand er vaker moe uitziet, sneller boos wordt of steeds loopt te ijsberen? Ga met elkaar in gesprek!

• Stap 1

Gebruik de Koerskaart ‘Van Werkstress naar Werkplezier’.

• Stap 2

Het Europees Sociaal Fonds heeft subsidie voor mkb’ers die hun personeel fit, energiek en gemotiveerd willen houden. 

• Stap 3

Zorg voor een prettige werkomgeving. Kijk of werkroosters flexibeler kunnen worden ingedeeld en geef mensen verantwoordelijkheid.

Een juiste balans tussen activiteit en rust

“Als coach en haptotherapeut begeleid ik, samen met Ineke Dicker, mensen in hun ontwikkeling en bewustwording. Voor je ontwikkeling, groei en het aanleren van nieuw gedrag is aandacht voor je gevoelsbeleving essentieel. Zonder dat wordt het nieuwe gedrag je niet eigen en blijft het een trucje. Trucjes zijn minder authentiek en vergeten we sneller. Ik reflecteer regelmatig op mijn handelen en probeer zo in ontwikkeling te blijven. Wat niet inhoudt dat ik nooit stress ervaar. Stress is functioneel, hierdoor kunnen we presteren. Zodra je er last van krijgt, wordt het wel vervelend. Bij mij kan dit gebeuren als ik mezelf te veel opleg. Op zo’n moment ga ik bij mezelf te rade waarom ik het op die manier ervaar. Vaak is er dan iets verstoord en ga ik op zoek naar de oorzaak.

Tijdens een werkdag check ik regelmatig hoe ik me voel. Ik plan om het uur een afspraak in en zodra die is afgerond, ga ik naar buiten. Dan neem ik de tijd om te resetten in de frisse buitenlucht. Daarnaast heb ik als mindset: werk is werk, focus op wat je aan het doen bent. Buiten mijn werk sport ik veel: fietsen, zwemmen en fitness. Ik zoek graag een omgeving op waar weinig prikkels zijn om echt tot rust te komen.

De juiste balans tussen activiteit en rust is voor mij dus heel waardevol. Sommige mensen zoeken alleen maar ontspanning in activiteiten, maar het is ook belangrijk om soms even niets te doen. Je presteert bij het sporten beter als je rust tussen de trainingen pakt; dit geldt ook voor je werk. Juist doordat je rust neemt, houd je het langer vol, blijf je effectief en haal je meer uit jezelf.”

Tips van Harm

1. Zorg dat je thuis geen werkprikkels hebt.
2. Geef verstoringen in jezelf prioriteit.
3. Als je stress ervaart vanuit je omgeving, maak het bespreekbaar.